Breda

Op 18 maart vond het tweede SP symposium plaats voor mensen die thuiszorg ontvangen. Na het korte filmpje van de SP over “Mieke”, de oudere vrouw die zich volledig uitkleedt voor de camera, en de documentaire “Meneer Harmsen wacht op antwoord” vertelden verschillende mensen over hun situatie na de bezuinigingen in de thuiszorg.
Tijdens de vertoning van de documentaire heerste er een absolute stilte welke zo nu en dan werd onderbroken door geluiden van verontwaardiging. Daarna vroeg de SP gastheer Nico Elshof de zaal om respons hierop. Voor de mensen die zelf ervaring met de thuiszorg hebben, was de documentaire maar al te herkenbaar. Bij de aanwezigen die (nog) niet met thuiszorg te maken hebben, sloeg dit in als een bom. “Je moet er toch niet aan denken om oud of ziek te worden als je dit allemaal hoort.” De ervaringen die hierna werden uitgewisseld, deden de emoties hoog oplopen.

Zo vertelt één van de aanwezige gasten, die sinds een hersenbloeding fysiek zeer beperkt is, dat zij volledig is afgewezen voor zorg aan huis omdat haar dochter nog thuis woonachtig is. De gevolgen hiervoor zijn niet alleen voor mevrouw zelf desastreus maar ook voor haar dochter die nu automatisch als mantelzorger is aangemerkt. Dochterlief maakt dubbele werkdagen: Overdag heeft zij een baan en bij thuiskomst dient zij ook nog eens de zorg voor haar moeder en het huishouden volledig op zich te nemen. Mevrouw vertelt met tranen in de ogen dat dit toch niet de toekomst is die zij voor haar dochter in gedachten had.

“Mijn dochter is elke dag van half zeven in de ochtend tot ’s nachts aan het werk. Als zij van haar baan thuiskomt, helpt ze mij met alles. Overdag kan ik zo goed als niks doen omdat ik niet zelfstandig door het huis kan bewegen. Ik kan de trap niet eens op of af. En als mijn dochter met alle taken klaar is ’s nachts moet zij meteen naar bed omdat ze de volgende dag weer vroeg op moet om mij eerst te verzorgen om daarna te gaan werken. Dat is ook voor haar geen leven.”

[Update: naar aanleiding van deze kwestie is er inmiddels alsnog de nodige zorg geregeld voor deze mevrouw: zie het bericht hierover in BN-De Stem]

Het lijkt er dan ook sterk op dat het leven van de mensen, die het al moeilijk genoeg hebben door bijvoorbeeld een slechte gezondheid of handicap, nog moeilijker wordt gemaakt. En dat terwijl de gemeenten zichzelf er juist makkelijk vanaf lijken te doen. Sinds de veranderingen binnen de thuiszorg zijn de gemeenten verantwoordelijk voor het toekennen van de juiste zorg. Om een “passende” indicatie te doen, pleegt de betreffende gemeente maar liefst een telefoontje. Op basis van dat ene belletje zou de ambtenaar moeten kunnen bepalen wat de exacte situatie is en voor welke zorg de persoon in aanmerking komt. In het filmpje over Meneer Harmsen en uit de verhalen van de aanwezigen blijkt het vaak al mis te gaan bij juist dat ene essentiële belletje. Door de telefoon kun je immers de thuissituatie of de fysieke gesteldheid van iemand niet daadwerkelijk zien.

De aanwezigen geven aan de telefoongesprekken niet alleen als zeer onpersoonlijk en onprettig te ervaren maar ook “onbeschoft” te woord te worden gestaan. De mensen dienen tijdens de gesprekken antwoord te moeten geven op zeer intieme vragen aan een wildvreemde. Een vrouw zegt dat zij de medewerker aan de lijn vroeg waar dergelijke vragen goed voor waren en of zij die daadwerkelijk diende te beantwoorden. “Vervolgens wordt mij gezegd dat ik niet zo brutaal moet zijn en dat ik anders helemaal geen hulp meer zou krijgen”. Een ander persoon zegt over de telefonische indicering: “Ze waren gewoon al van plan om je hulp weg te halen. Ze moeten bij de mensen thuiskomen om de situatie te zien!”. Waar eerst 80% van de mensen “echte” thuiszorg ontving en 20% recht had op een alfahulp, krijgt na de herindicaties van de Gemeenten nog maar 30% daadwerkelijk thuiszorg. De rest ontvangt zorg in de vorm van een alfahulp. Daarbij is in verschillende gevallen niet alleen het soort zorg verandert maar tevens ook het aantal uren zorg per week.

“Vijf jaar lang had ik een vaste hulp vanuit de thuiszorg. Iemand die ik inmiddels goed kende en niet hoefde aan te sturen. Na een telefoontje kreeg ik te horen dat mijn vaste thuiszorgkracht zou stoppen en ik een alfahulp zou krijgen. Toen mijn vaste hulp bij mij thuiskwam, wist ze zelf niet eens dat het de laatste keer zou zijn! Daarna heb ik drie weken moeten wachten op de nieuwe alfahulp. Toen zij eindelijk langskwam, vertelde ze mij dat het weleens voor kon komen dat ze er een paar weken niet zou kunnen zijn omdat ze kinderen heeft en op vakantie gaat. Maar vervanging krijg ik dan niet”.

De thuiszorgontvangers geven aan dat zij op zich tegen de alfahulp niks hebben. Die doen uiteindelijk ook maar wat ze moeten doen en dat allemaal tegen een minimaal loon en onder slechte voorwaarden. Een alfahulp is in eigenlijk een freelancer die in dienst is van de cliënt en geen recht heeft op pensioengeld, vakantiegeld of ziektegeld. Daar komt bij dat als de alfahulp ziek is, er geen vervanging komt tenzij dit geregeld wordt door de alfahulp zelf.
“Ik had een jongeman als alfahulp. Na een paar weken liet hij mij weten eindelijk een baantje te hebben gevonden waarvoor hij opgeleid was. Deze jongen kwam meteen met een zogenaamde oplossing voor vervanging. Hij zei tegen mij; ‘Mevrouw, ik heb al iemand voor u gevonden. Namelijk mijn eigen vriendin. En het mooie is dat dat allemaal al is geregeld. U hoeft daar niks meer voor te doen’. Ik zei hem dat ik haar toch ook eerst met eigen ogen wilde zien.”
Voor alle mensen die het symposium bijwoonden, is het duidelijk dat de veranderingen in de thuiszorg in teveel gevallen hebben geleid tot een verslechtering. De SP zal zich dan ook hard blijven maken voor een menswaardige en persoonlijke thuiszorg voor zowel de mensen die de zorg dienen te ontvangen als de mensen die werkzaam zijn in de thuiszorg. Op de vraag; “Wat zou u veranderen aan de thuiszorg zoals die nu is?”, luidde dan ook volmondig en eensgezind uit de zaal: “Het moet weer worden zoals het was!”.

Door: Sonja Pensom

Bredase themaweek voor een menselijke thuiszorg